Sociale media in tijden van oorlog: hulpmiddel of wapen?
16/06/2022
| Door
ZAP
|
Actualiteit
- Arne Berben
Het is reeds enkele weken geleden sinds de Russische president Poetin bevel gaf om Oekraïne binnen te vallen. Dit fenomeen heeft voor een wereldwijde opschudding gezorgd en heeft ons hedendaags leven ontregeld. Zo gaat het van steeds meer stijgende brandstofprijzen tot schaarste in winkels. De oorlog tussen Rusland en Oekraïne heeft zich wereldwijd verspreid en palmt momenteel onze hele sociale media in. Maar welke rol heeft sociale media nu eigenlijk
in deze tijd van oorlog? Hoe wordt het gebruikt als hulpmiddel, en kan het ook tegen ons gebruikt worden?
Facebook als informatiebron
Heel veel mensen gebruiken sociale media niet enkel om te weten te komen of je buurman gisteren het gras gemaaid heeft, maar ook om te zien wat er in de wereld gebeurt. Het is een belangrijke bron van nieuwsinformatie. Zo heb je ongetwijfeld al de beelden gezien van de bombardementen waarin appartementsblokken met de grond gelijk werden gemaakt op de Oekraïense gronden. Het geeft ons een directe update en confrontatie met wat er momenteel in de wereld gebeurt. Je hoeft dus tegenwoordig niet meer het journaal van 7 uur te kijken of ‘s ochtends de krant te lezen om op de hoogte te blijven van de gebeurtenissen in de wereld. Alles staat live en direct op onze homepagina in onze facebook app. Handig toch?
Steungroepen
Het leuke aan sociale media is dat we altijd beeldmateriaal te zien krijgen. Soms zelfs beelden die op verschillende nieuwsmediaplatformen niet te zien zijn. Ze kunnen dus vaak ook erg schokkend en pakkend zijn. De verspreide video’s die we dagdagelijks te zien krijgen van de oorlog roept dan ook bij veel mensen emoties op. Ik voel me eerder boos en gefrustreerd, terwijl bij andere dan weer verdriet en betreur naar boven komt. Uiteindelijk doet het mensen wel de ernst van de zaak inzien, met als gevolg dat er heel wat steun betuigd wordt. Er zijn dan ook reeds tal van facebookgroepen opgericht om hulpgoederen en steun aan de Oekraïense bevolking te voorzien. Het is mooi om te zien hoe snel solidariteit verspreid en versterkt kan worden.
Sociale media als nationale bedreiging
Ook de meerderheid van de Russische bevolking sluit zich aan bij de Oekraïense partij. Dit kan Poetin echter niet zo goed slikken. Russische betogers worden één voor één van de straten geplukt door de Russische politie. Natuurlijk vonden deze betogingen ook plaats op sociale media en werden er veel berichten verspreid tegen het beleid van de Russische president. Dit hield al snel op wanneer de sociale mediakanalen zoals Facebook en Twitter en een aantal Europese nieuwsmedia in Rusland geblokkeerd werden. Zo lijkt Poetin dus toch te beseffen dat het volk niet achter hem staat en ziet hij sociale media nu als een “nationale bedreiging” voor Rusland.
Desinformatie
Niet alleen blokkeerde Poetin de sociale media kanalen voor de Russische bevolking, maar hij gebruikte het ook als propaganda middel. Rusland zocht een geldige reden om Oekraïne binnen te kunnen vallen. Hierdoor probeerde hij in een in scène gezette video het Oekraïens leger af te beelden als de agressoren die het bezette Russische gebied wilden aanvallen. Ze creëerden plaatsen waar militaire agressie plaatsvond, daar maakten ze beelden van die ze vervolgens verspreidden voor Russische propaganda. Zo kwam er dus een gigantische hoeveelheid van beelden online die zorgden voor veel verwarring bij de Russische bevolking. Het gaf dus het idee dat Rusland aangevallen werd door Oekraïne, waardoor Rusland zelf in de aanval moest. Een omgekeerde wereld dus.
Eerst zien, dan geloven
Uiteindelijk kunnen we zeggen dat sociale platformen in deze tijd toch wel een belangrijke rol kunnen spelen, zowel op een positieve als negatieve manier. Uiteraard kunnen ze dus een belangrijke informatiebron zijn en als hulpmiddel dienen om solidariteit en georganiseerde hulp te creëren voor mensen. Langs de andere kant kan het een middel zijn voor machthebbers en invloedrijke personen om hun eigen werkelijkheid te schetsen en de bevolking te misleiden. Daarom is het belangrijk om steeds kritisch te blijven en op te letten met de grote hoeveelheden fake news en polariserende boodschappen die we dagelijks te zien krijgen. Onze mening en visie op bepaalde dingen kan zo makkelijk beïnvloed en gestuurd worden door slechts enkele beelden of woorden. Eén van de voornaamste redenen waarom ik geen sociale media gebruik...
