Ik was zelf 12 jaar toen ik voor het eerst mijn maandstonden kreeg. Op een zaterdag, thuis. Op zich een ideale plaats en ideaal moment om de eerste keer ongesteld te worden denk ik dan… Maar m’n mama was aan het werk, waardoor ik eigenlijk verplicht was om naar mijn papa te gaan en het hem uit te leggen. Dus met een bang hartje ging ik naar beneden en zei ik: ‘euh papa, er ligt bloed in mijn onderbroekje, wat moet ik doen?’ Waarop mijn papa zei: ‘euhhhhhh, bel naar uw mama!’. Resultaat: ik heb pas een paar uur later te horen gekregen hoe ik een maandverband moest gebruiken… Maar waarom reageerde mijn vader zo in paniek? Zou het niet normaal moeten zijn dat een vader zijn dochter ook kan begeleiden bij de eerste menstruatie?
‘euh papa, er ligt bloed in mijn onderbroekje, wat moet ik doen?’ Waarop mijn papa zei: ‘euhhhhhh, bel naar uw mama!’.
Menstruatie in het onderwijs
Eerst en vooral zou het onderwerp ‘menstruatie’ al vroeger aan bod moeten komen op school. Meisjes menstrueren steeds vroeger en vaak weten ze niet wat ze moeten doen als het gebeurt. Mijn eerste lessen seksuele opvoeding waren in het zesde leerjaar en het enige wat toen aan bod kwam was ‘een tampon wordt groot als het bloed opneemt’.
Ook Talitha, 23 jaar, zei : ‘’Ik herinner me nog dat toen wij hier in het zesde leerjaar les over kregen (de eerste en enige les die ik er ooit over had), dat onze lerares hier heel lachterig over deed.’’ Er is gewoon nood aan normalisatie van maandstonden te beginnen in het lager onderwijs. Er zullen ongetwijfeld scholen zijn waar menstruatie wel goed aan bod komt (proficiat!), maar over het algemeen wordt er gewoon te weinig verteld over maandstonden. En op zich kan je dan zeggen ‘ja maar, dat is enkel van belang voor meisjes.’ Neen, absoluut niet. Want juist jongens moeten ook weten wat het is om te menstrueren, hoe meisjes zich daarbij voelen. Alleen dan zal er begrip zijn als een meisje even bot doet uit het niets, of sneller weent. Dan zal er misschien ook minder vaak gelachen worden als ze opeens een maandverband zien in de boekentas of als er iemand is doorgelekt. Normalisatie is zo belangrijk, alleen dan kan het taboe doorbroken worden.
‘’Ik herinner me nog dat toen wij hier in het zesde leerjaar les over kregen (de eerste en enige les die ik er ooit over had), dat onze lerares hier heel lachterig over deed.’’
Menstruatieschaamte
Wie herkent het niet: ‘’ohnee, ik moet naar het toilet om mijn maandverband of tampon te vervangen. Snel wegmoffelen in mijn zak zodat niemand het ziet!’’. Of: ‘’(fluisterend) heey, heb jij een maandverband voor mij?’’. Dit zijn typische signalen van menstruatieschaamte. Vele meisjes hebben angst dat anderen te weten zouden komen dat ze menstrueren.
Waarom is dat? Die schaamte is meegekomen uit verschillende religies, waar bloed en menstruatie als onrein werden gezien. Vrouwen die ongesteld zijn worden gezien als zwak en kwetsbaar, maar ‘oh god’ ik zou de mannen wel eens elke maand deze periode willen zien doormaken. Gaan we dan dit gesprek opnieuw voeren aub? Terwijl vroeger (voor de westerse jaartelling) werd menstruatie als iets positiefs gezien. Het was net een teken van vruchtbaarheid! Kunnen we terug naar deze gedachtengang gaan aub? Ongesteld zijn is super normaal. Het is inderdaad een teken van vruchtbaarheid: zonder maandstonden, geen kinderen, punt.
Ongesteld zijn is super normaal. Het is inderdaad een teken van vruchtbaarheid: zonder maandstonden, geen kinderen, punt.
Taboe
Omdat we maandstonden nog steeds niet ‘normaal’ vinden, blijft menstruatieschaamte bestaan. Oke, je moet niet naar het toilet gaan terwijl je wappert met je maandverband, maar laten we afspreken dat we het ook niet meer stiekem moeten wegsteken. Als iemand het ziet, so what? Misschien is dat meisje ook wel ongesteld en kunnen jullie er gezellig over praten.
Dit vindt Hannah ook:
‘’Zo lang menstruatie door de maatschappij als ‘iets vuil’ wordt aanzien zal het taboe blijven bestaan. Als jong meisje een maandverband/tampon verstoppen in een doosje/jaszak alvorens de klas uit te lopen om naar het toilet te gaan was voor heel wat meisjes ‘normaal’. Echter vind ik dit allesbehalve normaal. Menstruatie is iets natuurlijks, die door niemand bekritiseerd zou mogen worden.’’
Angst om door te lekken
Oh en de befaamde angst om door te lekken… Ook L., 21 jaar, kan er van meepraten:
‘’Toen ik 13 jaar was had ik dus voor de eerste keer mijn regels gekregen. Na deze eerste keer bleven mijn regels 2-3 maanden uit. Echter, vonden ze het perfecte moment om terug te komen opdagen: weekendje centerparks met de familie. Ik ging donderdag namiddag naar mijn nonkel en tante en bleef daar dus slapen (eerste nacht van de regels). Ik stond vrijdag ochtend op en guess what… Ja ik had gelekt en geen klein beetje, maar durfde dit niet zeggen en heb dus gewoon mijn deken erover gelegd en heb dus niets gezegd. De volgende stap was 4 uur in de auto zitten richting Frankrijk. Een belangrijk detail hierbij is dat we dus met de nieuwe auto van mijn nonkel gingen en deze had dus beige zetels… Ik heb HEEL de rit met schrik gezeten dat ik ook in de auto zou gaan lekken. Dan waren we zaterdag, de eerste volle dag in centerparks en wat doe je dan? Ja inderdaad dan ga je zwemmen (ik was een echte waterrat en leefde voor wildwaterbanen). Dit was echter de eerste keer dat ik een tampon zou gebruiken. Ik deed mijn tampon in en ging het water in, nog geen 2 seconden was ik het water al weer uit… Ik voelde hem helemaal opzwellen en al het water optrekken. Resultaat van deze trip: ik ben niet gaan zwemmen en heb sindsdien ook nooit meer een tampon gebruikt en een panische angst om te gaan lekken waardoor ik nergens wil gaan slapen als ik mijn regels heb.”
En zijn we niet allemaal schuldig aan de vraag: ‘’heb ik gelekt?’’.
Het blijft echt een angst voor elk meisje, maar ik denk dat het belangrijk is om te weten dat het niet erg is om eens door te lekken. Het is super vervelend, dat wel, maar het kan iedereen overkomen… En weet dat je terecht kan bij je vrienden! Zo vertelde I.,23 jaar, het volgende:
‘’De dag van mijn eerste menstruatie, had ik inlegkruisjes bij. Natuurlijk niet genoeg om alles op te vangen, waardoor ik na de godsdienstles niet van mijn stoel afdurfde, omdat ik wist dat er een plasje bloed op mijn stoel lag. De godsdienstlerares heeft mij maandverband gegeven en mijn beste vriendin destijds ging om mijn turnzakje zodat ik mijn turnbroekje kon aandoen i.p.v. mijn bebloed broekje. Ik had geluk dat mijn klas zeer begrijpend en meelevend was. Er werd niet gelachen, noch gespot.’’
Iedereen zou een voorbeeld kunnen nemen aan de klasgenoten van I. We lachen toch ook niet met een bloedvlek op de knie omdat er iemand gevallen is. Waarom dan wel met menstruatiebloed? Ook in reclamespots wordt er steeds gesproken van ultra dun maandverband, discreet,… En dat zien vrouwen dagelijks op de televisie, logisch dat we dan denken dat we er om moeten schamen, of het niet mag opvallen.
Kostenplaatje
Elk jaar betaalt een vrouw ongeveer 100€ aan menstruatieproducten. En voor sommige meisjes en/of vrouwen is dit te duur. Dit vindt ook Kjani, 23 jaar:
“Menstruatie is de ‘pracht’ van de natuur dat een vrouwelijk lichaam dit kan. Daarom vind ik het ook schandalig dat menstruatieproducten zo duur zijn, en helaas voor veel meisjes en vrouwen onbetaalbaar. De overheid moet hierin tussenkomen! Ik ben blij te horen dat de laatste tijd hier meer en meer aandacht voor is en hoop dat er snel verandering in komt.”
Menstruatie-armoede
Maar menstruatie-armoede is meer dan enkel het niet kunnen betalen van menstruatieproducten. Menstruatie-armoede is ook het gebrek aan kennis omtrent menstruatie en het gebrek aan een veilige, gemakkelijke en hygiënische plaats om je menstruatie door te maken. Ongeveer 1 op 8 meisjes heeft te maken met menstruatie-armoede. Maar zelfs meisjes of vrouwen die geen problemen hebben om het te kopen vinden het te duur. Hannah zei:
‘’ik verschiet soms wel van de prijzen. Ik moest ooit eens tampons kopen in de luchthaven, en dit koste mij meer dan €10 denk ik. Ik kan me voorstellen dat dit niet voor iedereen een evidentie is.”
Het is inderdaad schandalig dat vrouwen zo veel geld moeten neertellen voor iets dat ze elke maand nodig hebben. Ook S., 22 jaar zei:
‘’ik heb nooit moeite gehad om menstruatieproducten te betalen, maar om een essentieel product te zijn vind ik het wel duur!’’
Duurzame menstrautieproducten
En ja er bestaan gelukkig al duurzame alternatieven zoals wasbaar maandverband, de menstruatiecup enzoverder. Deze zijn iets duurder in aankoopprijs, maar je kan er wel heel lang mee doen. Eigenlijk een goed alternatief voor personen die niet elke maand een bedrag kunnen neerleggen. Maar voor hen ook niet evident om opeens te zeggen, oke ‘nu geef ik 25€ uit aan een menstruatiecup’. Misschien is dat voor die persoon net heel onaangenaam, of past dit niet binnen de culturele of religieuze waarden.
En waarom zien we geen reclame over de duurzame menstruatieproducten? We zijn zo hard bezig met het klimaat te redden, maar de reclame-industrie blijft ons wegwerp menstruatieproducten voorschotelen. Niet echt logisch denk ik dan… Een derde van de vrouwen kent zelf geen menstruatiecup. Gelukkig krijgt dit topic meer aandacht, en hopelijk kunnen we binnenkort zeggen dat er maandverband of tampons beschikbaar zijn op alle scholen of dat menstruatieproducten gratis kunnen aangeboden worden aan vrouwen die het nodig hebben. Wc-papier hebben we ook nodig, en is ook overal beschikbaar toch?
Oke ik heb mijn punt wel gemaakt nu denk ik. En ik kan er nog een boek over schrijven denk ik. Maar vandaag, 28 mei, Wereld Mensturatiedag, is de ideale dag om even je moeder, vader, vriend, vriendin, broers, zussen bij je te nemen en gezellig te kletsen over die maandelijkse periode. En enkel wanneer er open over kan gepraat worden, zal het taboe steeds kleiner worden.
En enkel wanneer er open over kan gepraat worden, zal het taboe steeds kleiner worden.
XOXO Chloé
